Djudaismo reformista

Un artíkolo de la Vikipedya, la ansiklopedya líbera

El Djudaismo reformista (también yamado djudaismo liberal) es un rito kon orijin enel djudaismo progresista ke aparesió en Almania durante el Syéklo de las luses. En el syéklo XIX, ariéntro de la evolusion verso los diritos de los djudios, las diferensias entre la sosyeté modérna i la vida djudia tradisionala se izieron mayores. En este momento nasieron varias eskolas de pensamyénto las kualas enkorajavan a los djudios a unirsen a la modernidad i mesklarsen kon la sosyeté en distintos levelos. La primera de estas "eskolas" fue el movimyento "reformado", kon las Jüdische Reform-Genossenschaft (Uniones Djudias Reformadas) de Frankfurt i Berlin. Uno de las prinsipales aktores de esta eskola era Samuel Holdheim.

La reforma del djudaismo en Almania[trocar | trocar el manadero]

"Israelitischer Tempel", en Amburgo.

De fákto, el movimento reformado tenía varias tendensias, alkunas de las kualas bushkavan azer reformas mas i mas radikalas en la teolojiya. Bazándosen en estudios istorikos i en la ovra (Wissenshaft des Judentums) de Leopold Zunz (1794-1886), kitavan el respekto de la palavra de El Dio en la Tora i al Talmud, endemas ke kreyían ke algunas partes de la Alaha no tenían baza, eran antikas i kon munchos limitos. Ansina, alkunos propozavan kitar la kashrut, el shabbat i la milá. Se izo la tefilá mas simple; uzaron siddurim en lingua alemana, izieron la tefilá mas kurta i adisionaron un sermon i muzika. Endemas, alkunos kitavan la idea de volver a fraguar el Bet Amikdash, ansina komo de arrogar para tener un payis djudio. El movimiento reformista, en sus empesijos, era antizionista i propozava la asimilasiyon al payis de residensia.

Estos trokamyentos amostravan el menester de amijoramyento relijiozo, ma endemas el dezeyo de no ser tan diferentes al resto de la sosyeté, lo kualo tiene su orijin en alkunas karakteristikas paresidas a las de los protestantes: un muevo vestido para los hahamim, se troka el nombre del kal ("esnoga" por "templo"), kreasiyon de un rito de konfirmasiyon para los mansevos.

La Union reformista de Berlin era la más radikala, ma no todos dezeyavan trokamientos tan radikalos. Se izieron munchos ankontros i konferansas entre hahamim en Brunswick en 1844, en Frankfurt en 1845 i en Breslau en 1846. Afilu alkunas komunitas no achetaron todos los trokamientos i enel anyo 1854, Zecharias Frankel, el kualo era el direktor del seminario rabiniko de Breslau, fondó el movimento Masorti, yamado "konservador", progresista ma no tan radikal ke las Uniones Reformistas. Dempues de esto, el movimento reformista achetó no azer alkunos de los trokamientos propozados.

Desvelopamyento[trocar | trocar el manadero]

Enel syéklo Siglo XIX, el movimento reformista yegó a los Estados Unidos basho el nombre de Reform Judaism, i oy endiya mas de la mitad de los djudios de este payis son reformistos. Endemas egzisten komunitas reformistas enel Reyno Unido (liberal o reform), en los Payises Bashos, en Kanada i en Fransia. Anke el movimento nasió en Almania, el djudaismo liberalo es kaji en su majorita un movimento nord-amerikano. En Israel, las komunitas reformistas, ansina komo las konservadoras, no tienen mucho pueder ni enfluensia, ma estan kresiendo por modre de la aliya de djudios de Estados Unidos. Afilu, egzisten penserios kon los ortodoksos i espesialmente kon los haredim.

La majorita de las komunitas reformistas estan agrupadas en la Union Mondiala del Djudaismo Progresista (World Union for Progressive Judaism), fondada en Londra enel anyo 1926, anke la su sede esta en Yerushalayim. En la WUPJ se topan 1.5 milyones de djudios en 40 payises. Enel anyo 2006 fueron ordenados tres hahamim en Almania, los kualos estudiaron enel kolej liberalo Abraham Geiger, en Potsdam. Son los primeros hahamim ordenados enel payis dempues del Olokósto.

Bibliografiya[trocar | trocar el manadero]

  • "Le judaïsme libéral", Pauline Bebe, ed. Jacques Grancher,1993 ISBN 27339044167
  • "Un Judaïsme dans le siècle", Daniel Farhi, ed. Berg International,1997 ISBN 2-911289-12-9

Atamientos eksternos[trocar | trocar el manadero]