Djudeo-portugez

Un artíkolo de la Vikipedya, la ansiklopedya líbera

El Djudeo-portugez es una lingua muerta djudeo-romansa ke era avlada por los djudios de Portugal antes del syéklo XVI.

Esta lingua sigió biviendo en las komunitas djudias portugezas (Judeus da Nação Portuguesa), dempues del Egzilio. Para eskrivir la lingua, se uzaban tanto el alefbet ebreo komo el alefbet latino. La lingua resivió una enfluensia grande del djudeo-espanyol, ma la su istorya es diferente, deke los djudios de Portugal no fueron ekspulsados komo los sefardis, ma konvertidos al kristianismo. Munchos de estos Cristãos-Novos (kristyanos muevos o marranos) sigieron biviendo el su djudaismo en sekreto i ansina konservaron la su lingua. Ma dempués, kuando arrivó la Inkisizion enel anyo 1536, estos marranos fuyeron espesialmente a Fransia, los Payises Bashos, el Reyno Unido i Amerika, espesialmente Amerika del Sud. Komo es una lingua muy paresida a la lingua portugeza, esta lingua deshó de ser avlada en Portugal, ma las komunitas portugezas la avlaron asta el empesijo del syéklo XIX. Oy endiya sólo keda komo la baza del papiamento i el saramakano.

Karakterístikas[trocar | trocar el manadero]

  • Biervos ebreos
Djudeo-Portugez Ivrit Portugez Djudeo-Espanyol
cados kadosh santo santo
esnoga (de orijin grégo) sinagoga kal, esnoga
jessiba yeshiva escola religiosa yeshiva
massó matzot pão ritual matsá
misvá mitzvah mandamentos mitsvá
ros rosh cabeça kavesa
rassim rashim cabeças kavesas
rossaná rosh hashaná ano-novo judaico Rosh Ashana
sabá shabbat sábado Shabat
sedacá tsedaká caridade Sedaká
queilá keilá congregação Keilá
quidus kiddush bênção sobre o vinho kiddush
tebá tevá plataforma central da sinagoga tevá
  • Enfluensias del Djudeo-espanyol
Djudeo-Portugez Portugez Djudeo-Espanyol
El Dio O Deus El Dio
manim mãos manos
  • Biervos antikos
Djudeo-Portugez Portugez Modérno Djudeo-Espanyol
algûa alguma alguna
angora agora endagora
apartar separar separar
ay ay
aynda ainda daínda
dous duas dos
he é es
hûa uma una

Referensias[trocar | trocar el manadero]

Ver endemas[trocar | trocar el manadero]


 
Linguas djudias

Aragonit | Buhori | Djidi | Djudeo-Arabo | Djudeo-Bereber | Djudeo-Espanyol | Djudeo-Golpaygani | Djudeo-Hamedani | Djudeo-Malayalam | Djudeo-Marathi | Djudeo-Shirazi | Djuhuri | Gruzini | Haketia | Hulaulá | Italkit | Idish | Ivrit | Karaimit | Katalanit | Kaylinya | Krimchak | Kwara | La'az | Lishán Didán | Lishana Deni | Lishanid Noshan | Lusitaniko | Sarfatiko | Shuadit | Tetuani | Yevanitiko