Selanik
- Este artikolo uza la grafia de Aki Yerushalayim para la lingua judeo-espanyola. Mersi muncho por mantener el artikolo uzando este estil.
|
Salonika, Salonik o Selanik (en grego Θεσσαλονίκη, Thessaloníki o Σαλονίκη, Saloníki) es una sivdad de Gresia i puerto de la mar Ejea. La su povlasion es de 363.987 abitantes, anke la povlasion de la munisipalitad de Selanik, ke esta okupada por la su area metropolitana, es de 1.057.825 abitantes. Es la sigunda sivdad mas grande de Gresia. Selanik es endemas el segundo mas grande sentro komersial, ekonomiko, industrial i politiko del payis. Es el prinsipal sentro de koneksiones de komunikasion i transporto para el Nord de Gresia i la rejion serkana de los Balkanes, komo la Antika Repuvlika Djugoslava de Makedonia, Serbia, Kosovo i parte de Albania. De fákto, el primér ministro de Gresia da el su diskorso anual kon los sus planes para el muevo anyo desde la sivdad de Selanik. La sivdad es yamada سلانيك (Selānīk) en lingua turka otomana, Selânik en turko moderno, Солун (Solun) en las linguas eslavas de la rejion i Sãrunã en arumano.
Edukazion[trocar | trocar el manadero]
Selanik es una sivdad universitaria, la kuala tiene dos universitas emportantes en Gresia: La Universita Aristos de Selanik, la mas grande del payis, i la Universita de Makedonia.
Istoria djudia en Selanik[trocar | trocar el manadero]

La sivdad de Selanik aresivio kaji 250.000 djudios espanyoles. De ser povlada por grégos, turkos i bulgaros, paso a tener, a fines del syéklo XIX, 65% de djudios sefardim. El gayego, por la prezensya de djudeos gayegos, tuvo muncha influensia gramatikala enel ladino, ansina komo biervos de orijin katalan, aragonez i italiano.
En Selanik egzistian máales, komunitas i esnogas ke eran de kada una de las sivdades i rejiones de Espanya, Italia i Portugal. Kal de Kastiya, Kal Aragon, Kal Katalan, Otranto, Palma, Siçilia, Kasseres, Kuriat, Albukerk, Evora i Kal Portugal, son enshemplos de maáles i esnogas de fines del syéklo XIX, i ke amostran ke los sefardim tenian presente el su orijin iberiko.
Endemas, no solo los djudios avlavan la lingua djudeo-espanyola, ma tambien era avlada por los no djudios, komo lingua franka. El su dia de deskanso obligatorio no era el viernes del islam ni el alhad kristyano, sino era el shabat, porke munchos de los komersios eran de los sefardim.
Diskues de la Sigunda Gerra Mondiala, kaji el 95% de la povlasion djudia (50.000 personas) de Selanik fue amortada enel Olokosto i diskues de eyo, los ke kedaron bivos emigraron a Estados Unidos, Fransia o Yisrael i endagora, oy endiya sólo se ankontran unos 1.200 djudios en la komunita de Salonika.[1][2]
Sivdades ermanadas[trocar | trocar el manadero]
Hartford, Estatos Unitos d'Amerika
Tirana, Albania
Plovdiv, Bulgaria
Melbourne, Australia
Limassol, Kipre
Leipzig, Almania
Bolonya, Italia
Bratislava, Eslovakiya
Akhisar, Turkiya
Kolonia, Almania
Constanţa, Rumania
San Francisco, Estados Unidos
Nisa, Fransia
Aleksandria, Ejipto
Tel Aviv, Yisrael
Tianjin, Repuvlika Popular de Kina
San Petersburgo, Rusia
Siracusa, Italia