Ir al contenido

Ortografiya del Idish

Un artíkolo de la Vikipedya, la ansiklopedya líbera
Este artikolo uza la grafia de Aki Yerushalayim para la lingua judeo-espanyola. Mersi muncho por mantener el artikolo uzando este estil.

El Idish es eskrito uzando el alefbet ivrit komo la baza de un alefbet vokaliko. Este trokamiento uza letras ke son paradas de silensio en ivrit komo vokales en idish. Otras letras ke pueden ser uzadas komo vokales i konsonantes son uzadas de akodro kon el kavzo i konteksto, o son diferensiadas kon las nikkudot, ma no todos los uzados en idish azen parte del ivrit; munchos de estas nikudot son apropiadas del idish.

Alefbet Idish

[trocar | trocar el manadero]

En la tabla d'embasho se amostra el alefbet uzado para eskrivir en idish ansina komo esta definido enel English-Yiddish-English Dictionary de Uriel Weinreich, kon alkunas variantes konosidas en la literatura moderna. Las romanizasiones echas por YIVO son tomadas del mismo manadero, ande son amostradas komo "ekivalensias de son". Las romanizasiones amostradas en Harkavy son inkluidas para komparar. Las transkripsiones de IPA estan de akodro kon los enshemplos dados por YIVO en https://web.archive.org/web/20060211215411/http://www.yivo.org/about/index.php?tid=57&aid=275 (endemas kon alkunas variantes). Las transkripsiones fonetikas son tomadas del LCAAJ. Es emportante amostrar ke los elementos de los dos sistemas de transkripsion aparesen en esta tabla komo apropiados ala pronunsiasion standard proksima. Estos mismos elementos estan liasionados kon otras letras idish kuando se azen otras transkripsiones.

La tabla endemas amostra munchos digrafos i trigrafos ke son elementos standard del sistema de eskritura del idish.

LetraRomanizasion de YIVORomanizasion de HarkavyTranskripsion del IPATranskripsion FonetikaNombreNotas
א(dinguna)(dinguna)(dinguna)(dinguna)shtumer alefIndika ke una silaba inisia kon la forma vokal de la proksima letra. No se pronunsia ni se eskrive.
אַaaaapasekh alefKomo una ekivalente no-YIVO, una [a] puede ser endemas indikado por una alef sin punto.
אָooɔokomets alefKomo una ekivalente no-YIVO, una [o] puede ser endemas indikado por una alef sin punto.
בbbbbbeys
בּ(dinguna)(dinguna)b(b)beysAlternativa no-YIVO de ב.
בֿvvvvveysUzada solo en biervos de orijin semitiko.
גggɡggiml
דdddddaled
דזשdzh(dinguna)d͡ʒdaled zayen shin
הhhhhhey
וuuʊuvov
וּu(dinguna)ʊumelupm vovUzada solo endjunto a ו o antes de י.
וֹ(dinguna)(dinguna)ɔ, ɔj(o,oj)khoylemNon-YIVO alternative to אָ and וי.
ווvvvvtsvey vovn
ויoyoiɔjojvov yud
זzzzzzayen
זשzhzhʒžzayen shin
חkhchxxkhesUzada solo en biervos de orijin semitiko.
טtttttes
טשtshtsht͡ʃčtes shin
יy, iy, ij, ij, iyud[j] konsonante kuando es la primera letra; sino, tiene son de [i].
יִi(dinguna)iikhirik yudUzada solo diskues de una konsonante י o endjunto a otra vokal.
ייeyei, aiɛjejtsvey yudn
ײַay(dinguna)ajajpasekh tsvey yudn
כּkkkkkofUzada solo en biervos de orijin semitiko.
כkhchxxkhof
ךkhchxxlange khofForma final. Uzada solo ala fin de un biervo.
לlll, ʎllamed
מmmmmmem
םmmmmshlos memForma final. Uzada solo ala fin de un biervo.
נnnnnnun
ןn, mn, mn, ŋ, mn, mlange nunForma final. Uzada solo ala fin de un biervo.
סsssssamekh
עeeɛ, əeayin
פּpppppeyNo tiene forma final diferente.
פֿfffffey
פ(dinguna)ff(f)feyAlternativa No-YIVO a פֿ.
ףfffflange feyForma final. Uzada solo ala fin de un biervo.
צtstztsctsadek
ץtstztsclange tsadekForma final. Uzada solo ala fin de un biervo.
קkkkkkuf
רrrʀrreysh
שshshʃšshin
שׂsssssinUzada solo en biervos de orijin semitiko.
תּtttttofUzada solo en biervos de orijin semitiko.
תsssssofUzada solo en biervos de orijin semitiko.