Avraam ben Meir Ibn Ezra

Un artíkolo de la Vikipedya, la ansiklopedya líbera
Este artikolo uza la grafia de Aki Yerushalayim para la lingua judeo-espanyola. Mersi muncho por mantener el artikolo uzando este estil.

Livro de Shemot komentado por Ibn Ezra i publikado enel anyo 1488

Avraam ben Meir Ibn Ezra (en ivrit אברהם אבן עזרא; en arabo ابن عزرا) era un poeta, linguista, komentador de la Tora, filósofo, astrónomo i médiko. Ibn Ezra nasió en Tudela enel anyo 1092, ke para antonses era parte de la Taifa de Saragosa, gran parte de la su vida la bivió en Espanya. Asigun la leyenda, Ibn Ezra se kazó kon la ija de Yehuda Halevi, kon el kualo tinía una emportante relasion, ma se konose poko del resto de su vida i su famiya. La sigunda i mas konosida epoka de su vida tiene su empesijo enel anyo 1140, kuando fuyó de Espanya verso Roma; se kreye ke el su ijo Itshak izo konversiyon al Islam. Ibn Ezra bivió trokando su residensia de un lado verso otro i esta es la epoka en la kuala eskrivió la mayor parte de sus ovras. En Roma eskrivió su ovra ensiva de la lingua ebrea, Moznei Lashon a-Kodesh i un kurto komentario de los livros de Ijob i Daniel, endemas de tresladar livros de gramatika ebrea del arabo al ivrit. Enel anyo 1145 bivió en Lucca, ande eskrivió un kurto komentario de la Tora, entre otras ovras; dempués se fue a bivir a Verona, ande eskrivió Sefer a-Ibur, Sefer a-Mispar i Safá Brurá. Enel anyo 1147 fuyó verso Provenza i dempués al nord de Fransia, ande eskrivió Ta'amei a-Luhot i Sefer a-Shem, ansina komo komentarios de los livros de Daniel, Teilim, Shir Ashirim i ovras de astrolojiya komo Yesod a-Mispar, Mishpetei a-Mazalot, Sefer a-Moladot i Reshit Hohmá, Sefer a-Te'amim, Sefer a-Mivharim, Sefer a-Me'orot i Sefer a-Olam.

En Fransia se izo amigo del haham Jacob Tam. Enel anyo 1158 se fue a bivir a Londra, ande eskrivió Yesod Mora i endemas Yigeret Shabbat, ma enel anyo 1161 tornó a Narbona, Fransia. Se kreye ke kuando ya estava aedado se fue a Eretz Yisrael. Asigun la leyenda, Ibn Ezra es konosido komo un ombre modesto, el kualo se konformava kon poko i no akseptava un hatir de dinguno. En un manuskrito ke guadrado en la Libreriya Nasionala de Viena se melda: "el sigundo diya de la luna mueva del primér mes de Adar de 1167, Ibn Ezra murio, de edad de 75 anyos".