Mizrahi

Un artíkolo de la Vikipedya, la ansiklopedya líbera

Los djudios mizrahis o mizrahim (en ivrit מזרחי) son desendientes de las komunitas djudias del Midio Oryente i nord de Afrika. Literalmente mizrahí signifika "oryental", ya ke מזרח (Mizrah) signifika "Oryente" en ivrit. Orijinalmente el empieso del termo mizrahi i de "Edot Amizrah" fue una traduksyon de la palavra araba mashrīqī (oryental) la kuala se refería a la djente de Siria, Buhara, Irak i otros paezes asyátikos, mientes ke a los djudios del nord de Afrika se les yamaba, en árabo, magāriba (magrebís). Enel Israel aktual esta palavra aze referensia a todos los djudíos de paezes de Asya Oksidentala, anke munchos mizrahim no achetan el uzo de este termo i prefieren ser identifikados por el su paez de orijin, o el de los sus antepasados, má no por una palavra ke los agrupe a todos. Andjak los sus diferentes orijines, los mizrahim en jeneral sigen ritos iguales o muy paresidos a los de la tradision sefardi,afilúkon alkunas diferensias menores entre losminagim de kada komunita. Esto a vezes jenera konfuziones, espesialmente en Israel i en el uzo relijozo, ande "Sefardi" se uza en un sentido para agrupar a los Sefardis i Mizrahim endjuntos. De fakto, los hahamim mizrahis sigen la direksion del Rabino Shefe Sefardi de Israel o Rishon L'Tzion, el kualo en la majorita de los kavoz, a sido un mizrahi.

Idioma[trocar | trocar el manadero]

Djudíos kurdos en Rawanduz, en el nord de Irak, 1905.

Las komunitas mizrahim avlan lashones de las linguas djudeo-arabas, variedades djudias de los diferentes lashones árabos, komo el magrebí, las kualas son uzados komo sigonda lingua. Munchos de los sus más konosidos eskritos en filosofiya, relijion i literatura fueron eskritos en arabo, uzando el alefbet ebreo modifikado. Otras linguas asosiadas kon los mizrahim son el djudeo-persa (dzhidi), gruziniko o djudeo-jerorjiano, buhori, las linguas djudeo-bereberes i el djudeoarameo. El arameo es una lingua muy paresida al ivrit i es identifikada komo una "lingua djudia", endemás, en esta lingua están eskritas la mayor parte de los tekstos djudios komo el Talmud, el Zohar i munchas tefilot rituales del Kaddish. Munchos tekstos de muestros hahamim están eskritos en una meskla de ivrit i arameo. El idioma djudeo-arameo avlado por los djudios kurdos desiende del arameo avlado en la Galut de Bailonia. A empieses de la anyada de los 50, kaji toda la komunita djudia de Kurdistan fue yevada a Israel. La gran majorita de los djudios kurdos, kenes prinsipalmente bivían en Irak, izo la su aliya, akabando kon sienes de anyos de istorya djudia en Asiria i Babilonia. Por otro lado, munchos djudíos persas avlan el farsi estándar.

Aliya dempués de 1948[trocar | trocar el manadero]

Dempues de la Gerra Araba-Yisraeli de 1948 i la kriasiyon de la Medinat Yisrael, munchos mizrahim izieron la su aliya al muevo paez, enel kualo podian ser sivdadanos plenos. Kon todos estos evenementos, empiesaron politikas anti-djudias en los paezes arabos, durante las anyadas de los 50 i 60. Una de las politikas anti-djudias má konosidas fue la de Ayifto, de ande se ekspulsó a unos 25.000 djudios dempues de la Krisa de Suez, enel anyo 1956. Por otro lado, edemás de Israel, munchos djudios marrokis i arjelinos emigraron a Fransia i sienes de djudíos sirios i ayifsios a los Estatos Unitos d'Amerika.

Los mizrahim oy endia[trocar | trocar el manadero]

Aktualmente, al menos 40.000 mizrahim biven en los paezes musulmanos no árabos, prinsipalmente en Iran, pero también en Uzbekistan, Azerbaidjan i la Turkiya [1] endemas de otros paezes komo la India i Jeorjia. Ainda egzisten komunitas chikas en alkunos paezes arabos, komo las de Marroko i Tunesia, kon 5.000 i 2.000 djudios, aproksimadamente. Otros paezes, los kualos antes tinían antikas i emportantes komunitas djudias, komo Teman,Bahrein, Irak i Libanon, Líbano, tienen entre 100 i 500 djudios. La emigrasión ainda sige, sobre todu para Israel i los Estatos Unitos. Afilú en alkunos de esos paezes musulmanos no arabos egzisten politikas anti-djudias, ande munchos djudios son persegidos i yevados a djuzgos i alkunos amortados, kon el preteksto de ke tienen enlasos kon Israel o Estatos Unitos. Alkunos afilú son amortados por la intoleransia relijioza, komo en Teman[2] i en Iran.[3]

Ver endemas[trocar | trocar el manadero]

Enlasos eksternos[trocar | trocar el manadero]

Referencias[trocar | trocar el manadero]

  1. The Jewish Population of the World. Jewish Virtual Library
  2. Yemeni Jews move to Israel after attacks. Al Arabiya
  3. Jewish Virtual Library - The Jews of Iran